ေငြရာသီ (ပထမပုိင္း)

ဒီလိုႏွစ္သစ္ ေရာက္တိုင္း အားလုံးနည္း အမ်ုိးမ်ုိးနဲ့ ေငြကိုသဲ့ ယူေနၾကတဲ့ အထဲမွာ ကိုယ္လည္း က်န္မေနခဲ့ဖို့ အတြက္ အေမရိကားေရာက္ ျမန္မာမ်ားကို ႏွစ္ကုန္လို့

အစိုးရဆီက အခြန္ေတာ္ရွင္းတမ္း ေငြယူပံု ယူနည္းမ်ားကို စံနစ္တက်ေလး ျဖစ္ေအာင္ သိသေလာက္ကို အပိုင္းခဲြၿပီး ေဖာ္ျပသြားပါမယ္။

ႏွစ္တႏွစ္ရဲ့ ဇနၷဝါရီလကေန ဧၿပီလ အထိဟာ အေမရိကန္မွာ ယခင္ႏွစ္က မိမိအလုပ္ လုပ္ထားသမွ်၊ ရထားသမွ်၊ အစိုးရကို ေပးေဆာင္ထားသမွ် အခြန္ေတာ္ေငြမ်ားကို ျပန္လည္ရရွိဖို့ ျပန္လည္အခြန္ေတာ္ဆပ္ဖို့ ၁ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာ ေစာင့္လာခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာမ်ားအဖို့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ တဖြားဖြား အားက်မခံ ေလာဘေတြ အၿပိုင္တက္ၾက ရေတာ့မယ့္ ကာလတခု ဆိုလည္းမမွားပါ။ တေယာက္နဲ့ တေယာက္ စံုစမ္းၾကမယ္ ၿပီးခဲ့ႏွစ္က ေဆာင္ထားတဲ့ အခြန္ ဘယ္ေလာက္ ျပန္ရသလဲ၊ ကေလး ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ထည့္ ကလိန္း (Tax Claim)လည္း၊ ေအးဟယ္..ဒီႏွစ္ေတာ့ ငါေရာ ငါ့ေယာက်္ားပါ အလုပ္ လုပ္ေတာ့ ကေလး ၁ေယာက္တည္းနဲ့ ကလိန္း(Claim)ရင္ ျပန္မွရပါ့မလား ေအ….! မသိေတာ့ပါဘူး...အစရွိသျဖင့္ ေပါ့ေလ..... ရပ္ကြက္ထဲက စံုစီနဖါ အသံေတြ ခပ္စိတ္စိတ္ ၾကားရေတာ့မယ္။

တခ်ုိ့က်ျပန္ေတာ့လည္း ၁ႏွစ္လံုး အလုပ္ မလုပ္ရလို့ ႏွစ္အကုန္မွာ သူမ်ားေတြရဖို့ ေငြတြက္ေနခ်ိန္မွာ အၾကံမရ ျဖစ္ေနၾကသူမ်ားလည္း ရွိၾကမည္။ ျမန္မာအမ်ားစု အဖို့ ဒီရာသီမွာ အစိုးရ အခြန္ေတာ္ေငြ ျပန္ေပးရဖို့ထက္၊ ျပန္ရဖို့အတြက္ ေျခခ်င္း လိမ္ေနၾကသည္။ ဘယ္သူ့ဆီကို (Tax Preparer)သြားတြက္ရင္ ေငြပိုရမယ္၊ ဘယ္သူ့ ဆီကိုသြားရင္ေတာ့ ေငြေတာ့ ပိုေပးရတယ္၊ ဒါေပမဲ့ အမ်ားႀကီးျပန္ရတယ္၊ သိသေလာက္ မွတ္သေလာက္ ေလးေတြနဲ့ မ်ားမ်ား ျပန္ရမဲ့ နည္းလမ္းေတြကို စံုစမ္းၾကသည္။ ေနာက္ဆံုး အၾကံကုန္ေတာ့ ေမာင္ထံု အခ်ုပ္ထဲေရာက္ ဆိုၾကသလို ဒုကၡေတြ တေပ်ာ္ႀကီးႏွင့္ အစိုးရက ေလ်ာ္ေၾကးျပန္ ေတာင္းတာ ခံၾကရ၊ ၂ႏွစ္ကေန ၅ႏွစ္အထိ အခြန္ေဆာင္ေငြ ျပန္ရျခင္း အပိတ္ခံၾကရတဲ့ အျဖစ္မ်ုိးကိုလည္း ဒီရာသီမွာ ေတြ႕ရတာ ဒုနဲ့ေဒး အေမာေတြေပါ့။

သူ့ ကေလးေတြကို ငါ့စာရင္းထဲမွာ ယူကလိန္း(Claim)မယ္၊ ငါ့ကေလး ေတြကို သူ့ အထဲမွာ ေပးကလိန္း(Claim)၊ ဒီလို ကေလးေမွာင္ခို အေရာင္းအဝယ္မ်ား၊ ထိုင္းတို့ မေလးရွား တို့ကိုေက်ာ္ၿပီး အေမရိကန္မွာ လာေရာက္ အလုပ္ျဖစ္တဲ့ ရာသီလည္းျဖစ္သည့္ စာရြက္ေပၚမွ အရႈတ္အရွင္းမ်ား။ အေမရိကား အခ်ုိ့ေဒသတြင္ အမ်ားစုက အဂၤလိပ္စာ မတတ္၊ အဂၤလိပ္စကား မတတ္၊ ပညာေရးနဲ့ အလွမ္းေဝး၊ ေလ့လာမႈနဲ့ အလွမ္းေဝး၊ ရရာအလုပ္ လုပ္ၾကရသူမ်ား ဆိုေတာ့လည္း၊ ဥပေဒေတြ၊ တရားဝင္တာ ေဘာင္ဝင္တာ မဝင္တာေတြ ဘာမွ မစဉ္းစားအား၊ လတ္တေလာ အလုပ္ျဖစ္ကာ ေလာေလာဆယ္ မ်ားမ်ားေငြျပန္ရဖို့ ရတဲ့ေငြနဲ့ စက္နႈိးရင္ ေဒါက္ဝွီး…. ဆိုၿပီး အခ်ိန္မေရြး ေမာင္းထြက္ၿပီး အလုပ္သြားလို့ရတဲ့ ကားဝယ္ဖို့၊ ျမန္မာျပည္မွာ က်န္ခဲ့တဲ့ မိဘ၊ ညီအကို၊ ေမာင္ႏွမေတြကို အလႉဒါနျပုၾကသူငွါ အကူေငြေလး ထည့္ဖို့အတြက္ လာမဲ့ေဘးကို ေျပးေတြ႕ ၾကသူမ်ားလည္း ရွိေနၾကသည္။

ဒါေတြဟာ သိပ္ အဆန္းႀကီးေတာ့လည္း မဟုတ္ပါ။ အလကား ရမဲ့ေငြ၊ ရမဲ့ေငြကလည္း က်ပ္ေငြ မဟုဳတ္.. ေဒၚလာ..ေလ၊ ဒီလို မရွိဆင္းရဲသားေတြပဲ ဒီေရာဂါျဖစ္တာ လားဆိုေတာ့ အဲ့ဒီလိုလည္း မဟုတ္ျပန္ေသး၊ အေမရိကန္မွာ အႀကီးအက်ယ္ ခ်မ္းသာၾကတဲ့ ဘဏ္သူေဌးမ်ား၊ လုပ္ငန္းပိုင္ရွင္ႀကီးမ်ား၊ ကုမၼဏီ အရာရွိႀကီးမ်ား ေတြလည္း ဒီလိုပဲျဖစ္ၾကသည္။ အစိုးရကို ေပးေဆာင္ရမွာ ျဖစ္ျဖစ္၊ ရယူဖို့ ျဖစ္ျဖစ္ တကယ့္ ထိတ္ထိတ္ႀကဲ စာရင္းကိုင္ ပညာရွင္မ်ားကို ႏွစ္စဉ္ ေဒၚလာသိန္းနဲ့ခ်ီ ေပးငွားရမ္းၿပီး၊ မေပးသင့္တာေတြကို ျပန္ရေအာင္၊ နည္းနည္း ေပးရမဲ့ဟာေတြကို ေလ်ာ္ျပစ္ေအာင္၊ မ်ားမ်ားေပးရမဲ့ ဟာေတြကို နည္းသတဲ့နည္း ေပးရေအာင္၊ အခ်ုိ့ဆို ေဘာင္ထဲကေန လံုးဝ မေပးရေအာင္ အထိ အတြက္ နည္းလမ္းေပါင္းစံု အသံုးျပုၿပီး လုပ္ေဆာင္ဖို့ ငွားရမ္းၾကရတာပဲ မဟုတ္လား။ ဒီလို သိတတ္နားလည္သူ မ်ားကို ငွားရမ္းလုပ္နိုင္ၾကသူ မ်ားေတာင္ အစား မေတာ္ တလုတ္ဆိုသလို ေျခေခ်ာ္ လက္ေခ်ာ္ လဲက်ရေသးရင္ မရွိဆင္းရဲသား ျမန္မာမ်ားအဖို့ အခုလို ျပႆနာေတြ ျဖစ္ၾကတာကို ခႊင့္လႊတ္လို့ေတာ့ ရသည္၊ ရမည္။

သို့ေသာ္ အေကာင္းဆံုးက တရားဥပေဒနည္း လမ္းတက် လုပ္ေဆာင္နိုင္ရင္၊ လုပ္ေဆာင္တတ္ရင္ ေတာ့လည္း အေကာင္းဆံုးျဖစ္သည္။ စည္းမ်ဉ္း စည္းကမ္းေလးေတြကို နားလည္ထားမယ္၊ စည္းမ်ဉ္း စည္းကမ္းေလးေတြ ထဲကပဲ ကိုယ္ မဆံုးရႈံးသင့္တဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြ မဆံုးရႈံးေအာင္၊ ရသင့္ ရထိုက္တာေတြကို အျပည့္ရေအာင္ လုပ္မယ္ ဆိုရင္ပဲ ဒီႏွစ္ ေငြရာသီမွာ အိမ္ေထာင္သည္ ျမန္မာေတြျပန္ရမဲ့ ေငြဟာမနည္းပါဘူး။ အဓိက မသိမျဖစ္ သိထားရမဲ့ အခ်က္၂ခ်က္ရွိပါတယ္ ... Deduction ကိုယ္ေပးေဆာင္ရမဲ့ အခြန္ေငြပမာဏ Taxable income ကို ေလ်ာ့နည္း သြားေစတဲ့ ေပးေဆာင္ရမဲ့ အခြန္ေငြထဲက နႈတ္ယူနိုင္တဲ့ သံုးစြဲခြင့္ရွိတဲ့ အရာေတြက ဘာေတြလည္း ဆိုတာနဲ့၊ ျပန္လည္ရရွိမဲ့ေငြ Tax Credit ဘယ္လို ကြာျခားသလဲ ဆိုတာေလာက္ကို သိရွိထားမယ္ ဆိုရင္ပဲ အလုပ္ျဖစ္ၿပီး အေတာ္ တာသြားေနၿပီ ျဖစ္သည္။

ဥပမာ အားျဖင့္... Child Tax Credit (ကေလးရွိတဲ့ မိဘေတြကို အစိုးရက ၁ ေယာက္ကို ၁ေထာင္နႈန္းနဲ့ ေပးတဲ့ေငြ)၊ Earned Income Credit [EIC} (အလုပ္ ဝင္ေငြနည္းနည္းပဲ ရရွိတဲ့ သူမ်ားကို အစိုးရက ျပန္လည္ ကူညီတဲ့ေငြ၊ အျမင့္ဆံုး ေဒၚလာ၂၀၀၀ေက်ာ္ ရရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္) နဲ့ ... Child & Dependent Care Credit ကေလးနဲ့ မွီခိုဳသူမ်ားအတြက္ ကုန္က်စားရိတ္ အတြက္ ကူညီေပးတဲ့ ေငြ) Education Credits-HOPE Credits ပညာေရးအတြက္ အကူအညီ အေထာက္အပံ့ ေပးတဲ့ေငြ၊ Education Credits- Lifetime Learning Credit (LLC) (မိမိ လက္ရွိလုပ္ေနတဲ့ အလုပ္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ အတတ္ပညာနဲ့ အရည္အခ်င္း တိုးျမင့္ဖို့ အတြက္ ေက်ာင္းတတ္လို့ ကုန္က်တဲ့ေငြ) Adoption Credit (ကေလး ေမြးစားလို့ ကုန္က်တဲ့ေငြ) Residential Energy Tax Credits (စြမ္းအင္ ေခြ်တာေအာင္ သံုးစြဲရင္ ျပန္လည္ ရရွိမဲ့ေငြ...) တို့အသံုးျပုပဳုံျခင္း မတူၾကပါဘူး။ တခုခ်င္းဆီမွာ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ေတြ ရွိသလို၊ အကန့္အသတ္ ေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။

အခြန္ေငြ မ်ားမ်ား ျပန္လည္ရရွိဖို့ ဘယ္လိုလုပ္ ရမလဲ ဆိုတဲ့နည္းလမ္းနဲ့ စည္းကမ္းေတြကို အမွတ္စဉ္ထိုးၿပီး ရွင္းျပတာထက္ စာေရးေနတာက ပိုမ်ားေနတဲ့ အတြက္ လိုရင္းကို အတိအက်ပဲ ဆဳုိပါ့မယ္။ အခြန္ေငြေဆာင္တဲ့အခါ အဓိက အေျခခံလိုအပ္မဲ့ အေထာက္အထား စာရြက္ စာတမ္းနဲ့ အဆင့္ေတြနဲ့ ေဖာ္ျပေပးပါမယ္။ Form W-4 (2009) ဆိုပါစို့ …. ။ W4 လိုဳ့ေခၚတဲ့ စာရြက္ကိုဳ အေမရိကားမွာ အလုပ္ေလွ်ာက္လို့ ရၿပီဆို လူတိုင္း ဒီစာရြက္ကိုဳ ျဖည့္ရပါတယ္။ ဒီစာရြက္မွာ အခြန္ေဆာင္တဲ့အခါ လိုအပ္မဲ့ အေၾကာင္းအရာ၊ အခ်က္အလက္ေတြ ျဖစ္တဲ့ အမည္၊ Social Security Number ( လူတဦးခ်င္းစီ၏ လူမႈဖူလံုေရး နံပါတ္ ) ေမြးသကၠရာဇ္၊ အိမ္ေထာင္ေရး အေျခအေန( ရွိ/မရွိ )၊ ေနရပ္လိပ္စာ နဲ့ Number of Exemption ( ဟာ အခြန္ေဆာင္ရာမွာ အခြန္ေငြ ျပန္ရနိုင္ဖို့ အဓိကက်တဲ့ ေသာ့ခ်က္ အခ်က္တခုပါ ) တို့ကို အလုပ္သမားေတြ အားလံုး တခါထဲ ျဖည့္ရပါတယ္။

Form W-2 (2009) စာရြက္ကိုေတာ့ တႏွစ္ ကုန္တိုင္းမွာ အလုပ္ရွင္က အလုပ္သမားမ်ားကို အစိုးရနဲ့ အခြန္ေငြရွင္းဖို့ အတြက္ ေပးတဲ့ စာရြက္ျဖစ္ၿပီး၊ အလုပ္သမားမ်ား တႏွစ္လံုး လုပ္လို့ ရရွိတဲ့ ဝင္ေငြ စုစုေပါင္း၊ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ၊ ျပည္နယ္ အစိုးရနဲ့ ၿမို ့နယ္ကို ေပးေဆာင္ထားတဲ့ အခြန္ေငြမ်ား၊ အသက္ႀကီးလို့ အလုပ္ အနားယူတဲ့အခါ ျပန္လည္ခံစားရမဲ့ ေငြမ်ားအတြက္ ႀကိုတင္ ေပးေဆာင္ထားတဲ့ အခြန္မ်ား၊ အျခားသူ မ်ားမ်ားအတြက္ က်န္းမာေရး ဖူလံုမႈ ေစာင့္ေရွာက္ေရး ထည့္ဝင္ေငြမ်ား၊ ဝင္ေငြ နည္းသူမ်ား အတြက္ အစိုးရ ဆီက ႀကိုတင္ရရွိတဲ့ အကူေငြမ်ား၊ မိမိရဲ့မွီခိုသူ စာရင္း ပါရွိသူမ်ား အတြက္ ကုန္က်တဲ့ အသံုးစားရိတ္မ်ား ႏွစ္ခ်ုပ္စာရင္း ... အစရွိတဲ့ မပါမျဖစ္ အသံုးျပုရမဲ့ အခ်က္အလက္မ်ား ပါရွိပါတယ္။

အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ W4 နဲ့ W2ဟာ အခြန္ေဆာင္ရာမွာ အဓိကပါရွိရမဲ့ အစနဲ့အဆံုး သိၿပီးသြားတဲ့အခါ၊ အခြန္ေငြ ဘယ္လို တြက္ခ်က္သလဲ ဆိုတာကို ဆက္ရွင္းပါမယ္။ က်ေနာ္တို့ ျမန္မာ အလုပ္သမားမ်ား အတြက္ ကေတာ့ ဝင္ေငြေတြ အမ်ားႀကီး မရတဲ့အတြက္ တြက္ခ်က္ပံု နည္းက တကယ္ကို အရိုဳးရွင္းဆံုးနည္း ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

အေျခခံနည္းက

Gross Income (၁ႏွစ္ စုစုေပါင္းဝင္ေငြ)

Deductions for Adjusted Gross Income [AGI] (အခြန္ေဆာင္ ရမဲ့ေငြ ပမာဏကို ေရာက္ရွိဖို့ အတြက္ ထုတ္နႈတ္နိုင္တဲ့ ကုန္က်စရိတ္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္) Greater of Itemized or Standard Deduction (အခြန္ေဆာင္သူ အေနနဲ့ တႏွစ္လံုး ကိုယ္သံုးစြဲခဲ့တဲ့ တရားဝင္ သတ္မွတ္ ေပးထားတဲ့ ထုတ္နႈတ္ပိုင္ခြင့္ရွိ အသံုးစာရင္းမ်ားကို၊ တခုခ်င္းဆီ ကိုယ့္ဘာသာ ျပုလုပ္တဲ့ ကုန္က်ေငြပမာဏ (Itemized deductions) ဒါမွမဟုတ္ အစိုးရက အလိုအေလ်ာက္ သတ္မွတ္ေပးလိုက္တဲ့ ကုန္က်ေငြ ထုတ္နႈတ္ပိုင္ခြင့္ ေငြပမာဏ (Standard deductions) ႏွစ္ခုမွာ ကိုယ့္အတြက္ မ်ားမဲ့ဟာကို ေရြးခ်ယ္ အသံုးျပုနိုင္ပါတယ္။

Exemptions (မွီခိုသူ အေရအတြက္)

Taxable Income (၁ႏွစ္တာ စုစုေပါင္းဝင္ေငြကိုဳ အဆင့္ဆင့္ ျဖတ္ေတာက္ လာရာက ေနာက္ဆံုး ေပးေဆာင္မဲ့ အခြန္ေငြကို တြက္ခ်က္နိုင္တဲ့ ဝင္ေငြျဖစ္ပါတယ္)။ Tax Rate (using tax tables or rate schedules) [ေနာက္ဆံုး အခြန္ေဆာင္ရမဲ့ ဝင္ေငြကို သတ္မွတ္ ေပးထားတဲ့ အခြန္ေဆာင္ရမဲ့ ရာခိုင္နႈန္း၊ ဒါမွမဟုတ္ ဝင္ေငြ အေပၚမူတည္ၿပီး တြက္ခ်က္ၿပီးသား ျဖစ္တဲ့ ဇယားကို အသံုးျပုၿပီး ေပးေဆာင္ရမဲ့ အခြန္ေငြကို တြက္ခ်က္ပါတယ္]

Gross Tax Liability (အစိုးရကို ေပးရမဲ့ ေငြ)

Tax Credits and Prepayments ( အစိုးရထံက ရရွိနိုဳင္မဲ့ အကူေငြ၊ ဒါမွမဟုတ္ ႀကိုတင္ ရရွိထားတဲ့ေငြ ) Tax Due or Refund (ေပးရမဲ့ ေငြ၊ ဒါမွမဟုတ္ ျပန္ရမဲ့ေငြကို ေရာက္ရွိပါတယ္) အခြန္ေဆာင္ရာမွာ လူလြတ္၊ အိမ္ေထာင္သည္၊ ကေလးရွိ/မရွိ၊ ကေလးကို ကိုယ့္နဲ ့အတူထည့္သြင္း / မသြင္း၊ မွီခိုသူ အေရအတြက္၊ ဝင္တဲ့ ဝင္ေငြပမာဏ၊ ဝင္ေငြရရွိပံု ရရွိနည္း၊ အသက္အရြယ္ အပိုင္းအျခား အလိုက္ ကြဲျပားမႈေတြ အေပၚအေျခခံၿပီး ျဖည့္ရမဲ့ Form သတ္မွတ္ ခြဲျခားပံုျခင္းလည္း မတူပါဘူး။

ဥပမာ --

Form 1040EZ ကို

i.လူပ်ုိ၊ အိမ္ေထာင္သည္ အခြန္ခြဲၿပီး မေဆာင္သူ Single or Married Filing Jointly

ii.အသက္ ၆၅ႏွစ္ ေအာက္ျဖစ္ၿပီး၊ မ်က္လံုး မကန္းသူ Must not be 65 or older and/or blind

iii.ကိုဳယ့္ရဲ့ File မွာ မွီခိုသူ မထည့္သြင္းသူ Must not claim any dependents

iv.Taxable Income အခြန္ေဆာင္ ရမဲ့ဝင္ေငြ (အခြန္ေဆာင္ရမဲ့ ဝင္ေငြဆိုရာမွာ အလုပ္က ရရွိတဲ့လစာ၊ အလုပ္လက္မဲ့ ေထာက္ပံ့ေၾကး ဝင္ေငြနဲ ့ဘဏ္မွာ ေငြစဳုေဆာင္းရာမွ ရရွိတဲ့အတိုး ဝင္ေငြ $1,500 ထက္မပိုတဲ့ ဝင္ေငြ) $100,000 ေအာက္ရွိသူTaxable income must be under $100,000 [Only wages, salaries or unemployment and not more than $1,500 taxable interest income]

v.ဝင္ေငြနည္းသူ Low Income အလုပ္သမားမ်ား အတြက္ အစိုးရက ေပးတဲ့ ႀကိုတင္ ေထာက္ပံေၾကး ေငြမရွိသူမ်ား - အသုံးျပုနိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Not received advanced earned income credit

Form 1040 A ကို

ေယဘူယ်အားျဖင့္ ကိုယ္ပိုင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမွဝင္ေငြ မရရွိသူမ်ားနဲ ့Itemize deductions ကိုယ့္ဘာသာ ျဖတ္ေတာက္ ထုတ္နႈတ္ခြင့္ရွိတဲ့ အသံုးစာရင္း မ်ားကို အသံုး မျပုသူမ်ားက အသံုးျပုနိုဳင္ပါတယ္။

Form 1040 ကို

အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ေဖာင္ ၂ခုနဲ ့အၾကံုးမဝင္သူ မ်ားက၊ ေနာက္ထပ္ လိုအပ္ရင္ အသံုးျပု ျဖည့္စြက္ရမဲ့ ေဖာင့္မ်ားနဲ ့အတူ အသံုးျပုနိုဳင္တယ္။ Schedule A to itemize deductions ထုတ္နႈတ္ခြင့္ရွိတဲ့ ကုန္က်မႈမ်ားကို ျဖည့္ရမဲ့ေဖာင္ Schedule B to report dividends/interest income> $1500 ေငြေၾကး ေဈးကြက္မွာ၊ ဒါမွမဟုတ္ ဘဏ္မွာ ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံရာမွ ရရွိတဲ့ ဝင္ေငြမ်ားကို ျဖည့္စြက္ရမဲ့ေဖာင္ Schedule C to report trade/ business income ကိုယ္ပိုင္ စီပြားေရး လဳုပ္ငန္းက ရရွိတဲ့ ဝင္ေငြကို ျဖည့္စြက္ရမဲ့ ေဖာင္ Schedule D to report capital gains/losses ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံမႈ အျမတ္ အရံႈးကိုဳျဖည့္စြက္ ရမဲ့ေဖာင္ Schedule E to report rental/royalty income အိမ္ငွား အခန္းငွား ရာမွာရရွိတဲ့ ဝင္ေငြကို ျဖည့္စြက္ရမဲ့ေဖာင္ Schedule F to report farm/ranch activities လယ္လုပ္ငန္းနဲ ့ပတ္သက္ၿပီး ဝင္ေငြ သံုးစြဲေငြေတြကို ျဖည့္စြက္ရမဲ့ေဖာင္ ျဖစ္ပါတယ္။

Form 1040 X ကိုေတာ့

အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ေဖာင္မ်ားကို ျဖည့္စြက္ရာမွာ အမွားအယြင္းနဲ့ လိုအပ္ခ်က္ ျပင္ဆင္စရာမ်ား ပါသြားခဲ့ရင္၊ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ဖို ့အတြက္ အသံုးျပုပါတယ္။

က်ေနာ္တို့ ျမန္မာနိုင္ငံသားမ်ား အတြက္ အေမရိကား တႏွစ္တာ အခြန္အတြက္ အထက္ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ေဖာင္မ်ားနဲ့ ဆိုဳရင္ပဲ အေတာ္ေလးကို လံုေလာက္သြားပါၿပီ။ ေနာက္တဆင့္ အေနနဲ့ ထုတ္နႈတ္ခြင့္ ရွိတဲ့ကုန္က် စရိတ္စာမ်ားနဲ ့သတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ ေငြပမာဏာကို ေျပာပါမယ္။ ၿပီးရင္ ေဖာင္ေတြကိုဳ ကူးယူေဖာ္ျပ ေပးထားပါတယ္။

Standard Deductions & Exemptions

အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးသလိုဳ Exemptions မွီခိုသူ အေရအတြက္ အနည္းအမ်ား အေပၚမူတည္ၿပီး အခြန္ ေဆာင္ရမႈ ၊ အခြန္ေငြ ျပန္လည္ရရွိမႈ မတူၾကဘူး ဆိုတာသိၿပီး ျဖစ္တယ္ေနာ္။ တေယာက္နဲ ့တေယာက္ စာရင္း ထည့္သြင္းပံုျခင္းလည္း မတူၾကပါဘူး။ ကိုဳယ့္မွာရွိတဲ့ မွီခိုသူ အေရအတြက္ အေပၚ အေျခခံၿပီး တခ်ုိ့ ႏွစ္ကုန္ရင္ ေငြမ်ားမ်ား ျပန္ရခ်င္သူမ်ားက Exemptions ကို နည္းနည္းပဲ ထည့္ၿပီး၊ တခ်ုိ ့ေငြကို အပတ္စဉ္၊ လစဉ္ လက္ငင္းမ်ားမ်ား လိုခ်င္သူေတြ ကေတာ့ မ်ားမ်ားထည့္ ပါတယ္။

2008 Exemptions

1 Exemptions $3500

2 Exemptions $7000 ထည့္တဲ့ အေရအတြက္ အေပၚမူတည္ၿပီး အစိုးရက အခြန္ျဖတ္မွာ ျဖစ္ၿပီး အလုပ္သမားေတြက အဲဒီနႈန္းအတိုဳင္း အခြန္ေငြ ရစရာရွိရင္ ျပန္ရမွာပါ။

2008 Standard Deductions

Single လူလြတ္ ...............

....................................

....................................

$5450

Married Filing Joint [MFJ] အိမ္ေထာင္သည္ အခြန္အတူ ေဆာင္သူ ......................

...........................

$10,900

Qualifying widow (er) မုဆိုးဖုိ၊ မုဆိုးမ ........................

...........................

...........................

$10,900

Head of Household [HOH] အိမ္ေထာင္ဦးစီး..................

...........................

...........................

$8,000

Married Filing Separate [MFS] အိမ္ေထာင္သည္ အခြန္ခြဲေဆာင္သူ ...........

...........................

...........................

$5,450

အပိုင္း ၂ အဆံုးသတ္ ေနာက္အပါတ္ ဆက္ေရးပါဦးမယ္။

source:peoplemediavoice ေက်ာ္ၿငိမ္းမိုး